ทำนาข้าว..เกี่ยวข้องอย่างไร ? กับภาวะโลกร้อน ภาคเกษตรไทยต้องปรับตัวทิศทางไหนถึงลดก๊าซมีเทน
อย่างที่เราทราบกันดีว่าประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศผู้ส่งออกข้าวรายใหญ่ที่สุดของโลก แต่คุณรู้หรือไม่ ? เบื้องหลังความสำเร็จด้านเศรษฐกิจจากภาคเกษตรกรรมนี้ กลับแฝงด้วยความท้าทายที่กำลังได้รับความสนใจมากขึ้นในเวทีโลก นั่นคือ การปล่อยก๊าซมีเทน (Methane: CH₄) จากนาข้าว โดยสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ ได้ให้ข้อมูลอย่างน่าสนใจว่า การทำนาข้าว ปลูกข้าวแบบดั้งเดิม “โดยเฉพาะนาน้ำขัง” ปล่อยน้ำท่วมขังตลอดช่วงการเจริญเติบโตของต้นข้าว เมื่อดินมีสภาพขาดออกซิเจน จุลินทรีย์บางชนิดจะผลิตก๊าซมีเทน (CH4) ออกมา ที่เป็นหนึ่งในก๊าซเรือนกระจกที่รุนแรงกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ถึง 28 เท่า จากข้อมูลงานวิจัยระบุว่า การปลูกข้าวนั้นมีการปล่อยก๊าซมีเทนถึง 12% ของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั่วโลก ซึ่งเป็นข้อมูลที่น่าสนใจว่าทำไมการทำภาคเกษตรกรรมถึงเกิดปัญหานี้ขึ้นที่ส่งผลต่อโลกร้อนโดยตรง ในบทความนี้จะพาคุณไปไขข้อสงสัย พร้อมหาคำตอบไปพร้อมกัน ทำความรู้จักกับก๊าซเรือนกระจก หรือ greenhouse gas ที่สำคัญในชั้นบรรยากาศโลก ได้แก่ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) ก๊าซมีเทน (CH4) ก๊าซไนตรัสออกไซด์ (N2O) ก๊าซฟลูออโรคาร์บอน (PFCs) กลุ่มก๊าซไฮโดรฟลูออโรคาร์บอน (HFCs) ก๊าซซัลเฟอร์เฮกซะฟลูออไรด์ (SF6) ก๊าซไนโตรเจนไตรฟลูออไรด์ (NF3) อ่านต่อ : ก๊าซเรือนกระจกคืออะไร ? ผลกระทบจากก๊าซเรือนกระจก (greenhouse gas) ไขข้อสงสัยทำไม “นาข้าว” ถึงปล่อยก๊าซมีเทน ? การทำนาข้าวแบบดั้งเดิมในไทย ซึ่งนิยมใช้วิธี นาน้ำท่วมขัง (flooded rice paddies) เป็นการสร้างสภาพแวดล้อมที่ไม่มีออกซิเจน (anaerobic) เหมาะสมกับการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์บางชนิดที่ย่อยสลายอินทรียวัตถุในดิน เช่น ฟางข้าว หรือปุ๋ยคอก แล้วปล่อยก๊าซมีเทนออกมา โดยเฉพาะในช่วงหลังการไถกลบตอซังและการเติมน้ำเข้าพื้นที่อย่างต่อเนื่อง จุลินทรีย์ที่เรียกว่า Methanogens จะทำหน้าที่ย่อยสลายคาร์บอนในสภาพไร้อากาศ กลายเป็นก๊าซมีเทนลอยขึ้นสู่ชั้นบรรยากาศ ซึ่งจากข้อมูลของ สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) ระบุว่า ในปี 2566 การทำนาข้าวคิดเป็นสัดส่วนมากกว่าร้อยละ 50 ของการปล่อยก๊าซมีเทนทั้งหมดจากภาคเกษตรของไทย ซึ่งเทียบเท่ากับคาร์บอนไดออกไซด์หลายล้านตัน เหตุผลที่ต้องมีการจัดการก๊าซมีเทนในภาคเกษตรไทย ภาคเกษตรของไทยมีการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (greenhouse gas) สูง คิดเป็น 16% ของปริมาณการปล่อยก๊าซทั้งหมดของประเทศ ซึ่ง 51% มาจากการปลูกข้าว และการทำนาแบบดั้งเดิมที่มีน้ำขังทำให้เกิดก๊าซมีเทนสูงถึง 80% จึงต้องเร่งปรับกระบวนการผลิตเพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกโดยด่วน ไทยมีเป้าหมายลดก๊าซเรือนกระจก ตามพันธกรณีในความตกลงปารีส (Paris Agreement) ซึ่งรวมถึงการลดการปล่อยมีเทนในภาคเกษตร ความต้องการของตลาดโลกเปลี่ยนไป หลายประเทศคู่ค้าเริ่มให้ความสำคัญกับการผลิตอาหารที่ยั่งยืนและมีการปล่อยก๊าซต่ำ […]
